Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca / Nguyễn Liên Phong, Nguyễn Q. Thắng chú dịch, giới thiệu. - H. : Văn học, 2012. - 385tr.; 21cm

Thứ năm - 23/10/2025 23:14 14 0

Gần một thập kỷ sau tác phẩm “Gia Định thành thông chí” của Trịnh Hoài Đức, “Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca” của Nguyễn Liên Phong đã xuất hiện như quyển địa phương chí Nam Bộ quan trọng thứ hai của người Việt. Quyển sách được xuất bản vào năm 1909, dưới dạng tập thơ với các câu lục bát in thông một hàng, không giải nghĩa, chú thích các từ ngữ lạ. Sách được viết bằng chữ Quốc ngữ lúc còn sơ khai với nhiều từ cổ, dùng ngôn ngữ nói của đồng bào Nam bộ lúc bấy giờ.

Thư viện thành phố Cần Thơ xin giới thiệu đến bạn đọc ấn bản của quyển sách này do Nguyễn Q. Thắng chú dịch, giới thiệu, Nhà xuất bản Văn học xuất bản năm 2012. Sách có độ dày 385 trang, giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Liên Phong và nội dung tác phẩm “Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca”, trọng tâm là nguyên bản khoảng 7.000 câu lục bát là những bài ca về 22 địa danh Nam Kỳ thời Pháp thuộc (“phong cảnh thi”), bao gồm: Vũng Tàu, Bà Rịa, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, Tây Ninh, Gia Định, Sài Gòn, Chợ Lớn, Tân An, Gò Công, Bến Tre, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cần Thơ, Long Xuyên, Rạch Giá, Hà Tiên, Châu Đốc, Sa Đéc. Trong quyển sách này, nhóm biên soạn đã bổ sung việc chú thích các từ địa phương Nam kỳ và sửa chính tả theo cách hiện đại cho phù hợp với lối viết ngày nay, đồng thời phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ ra chữ Quốc ngữ và chú thích các nhân dân, địa danh,… để bạn đọc thưởng thức các áng văn chương tiêu biểu, đặc thù của tác phẩm.

Qua từng trang sách, người đọc sẽ biết được phần nào về lịch sử, sinh hoạt xã hội, phong tục tập quán của nhiều tỉnh thành ở miền Nam lúc bấy giờ, như khi viết về Cần Thơ, tác giả Nguyễn Liên Phong đã dành rất nhiều lời để ca ngợi sự trù phú của vùng đất Tây Đô ngay từ những năm đầu thế kỷ XX:

“Cần Thơ xứ lắm bạc tiền,
Bởi vì thổ sản điền viên cả ngàn.
Chín tổng trong chín mươi làng,
Ruộng thuộc ruộng khẩn muôn vàn biết nhiêu.
Vườn nhờ huê lợi cũng nhiều,
Bông hoa cây trái mỹ miều thường niên.
So cùng mấy hạt các miền,
Cần Thơ thứ nhất mối giềng giàu sang.
Châu Thành sở tại Tân An,
Dưới kinh trên lộ dọc ngang tư bề.
Phố phường lầu các chỉnh tề,
Phía tiền một dãy bực tề thẳng ngay.
Trên bờ buôn bán đông đầy,
Dưới thì ghe cộ đậu dày ngoài trong.
Lài lài đá cẩn mé sông,
Cầu tiêu sạch sẽ dân không hiểm nghèo.
Ðường thì đèn thắp sáng đều,
Cầu tàu hai chỗ cao hều thẳng băng.”

Là một trong những quyển sách địa chí Nam Bộ hiếm hoi viết bằng thơ lục bát đầu thế kỷ XX, “Nam Kỳ phong tục nhơn vật diễn ca” là tập sách chứa đựng nhiều giá trị lịch sử - văn hóa và cả giá trị tư liệu quan trọng, đồng thời là tài liệu bổ ích cho giới nghiên cứu cũng như của đông đảo bạn đọc muốn nghiên cứu lịch sử và văn hóa vùng đất Nam bộ.

Sách đang được phục vụ tại Thư viện thành phố Cần Thơ. Mời bạn tìm đọc quyển sách với các mã số:
▪ Ký hiệu phân loại: 915.97 / N104K
▪ PHÒNG MƯỢN: MG.007790
▪ PHÒNG ĐỌC ĐỊA CHÍ: DC.002973; DC.002974