CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH “VĂN HÓA ĐỌC VÀ CUỘC SỐNG” KỲ 34 (tháng 5/2025)    

Thứ sáu - 25/04/2025 05:36 51 0
                                                                                                                      
Chào mừng quý vị và các bạn đến với Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” kỳ thứ 34 (tháng 5/2025) của Thư viện thành phố Cần Thơ!
I.    VĂN HÓA ĐỌC 4.0  
Các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Văn hóa đọc 4.0” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết “Vì sao ta quên nội dung sách sau khi đọc?” của Lê Lam đăng trên Tạp chí điện tử Tri thức Znews (znews.vn).

Triết gia Ralph Waldo Emerson có câu: "Tôi không nhớ nổi những cuốn sách đã đọc và cũng chẳng nhớ những bữa đã ăn, dù vậy, chúng vẫn làm nên con người tôi".
Việc ghi nhớ thực chất rất khó. Khi gặp khó khăn ghi nhớ, nhiều người thường tự trách mình, than thở về việc chúng ta đã để Internet bào mòn khả năng nhận thức của mình như thế nào.

Nhà thơ Brad Leithauser từng viết trên tờ The New Yorker như sau: "Có một sự thật chắc chắn về con người rằng chúng ta nhớ được rất ít những gì ta đã đọc. Nếu ta mở một cuốn sách đã đọc bất kỳ, ta luôn nhận ra rằng ta đã gần như quên sạch mọi thứ mà nhà văn đã kể cho chúng ta. Chia tay người kể chuyện và những lời kể, chúng ta chỉ còn lại một ấn tượng mờ nhạt; và người kể chuyện cứ thản nhiên lấy cuốn sách khỏi tay chúng ta mà bỏ đi".

Nhưng theo bài viết của Isabel Fattal trên tạp chí The Atlantic, cuộc đấu tranh để ghi nhớ vượt ra ngoài tác động của Internet mà liên quan nhiều đến cách thức não bộ vận hành.

Từng có ý kiến cho rằng Internet đã giáng một đòn mạnh vào khả năng ghi nhớ của chúng ta vì kỹ năng đó không còn được rèn luyện nhiều nữa khi mà giờ cần gì thì người ta tìm trên Google luôn. Thực tế, vấn đề ghi nhớ tồn tại từ lâu rồi: Trong một cuộc đối thoại với Plato, Socrate cảnh báo rằng việc viết lách có thể gây đãng trí. Một nhà nghiên cứu cũng từng cho rằng viết lách giết chết trí nhớ.
Dù vậy, những gì chúng ta đánh mất về mặt trí nhớ, chúng ta thu về về mặt tiếp nhận thông tin. Những gì ta quên thực chất sẽ không mất hẳn mà chỉ nằm đâu đó trong bộ nhớ, chờ đợi một dấu hiệu thích hợp để bật lại.

Cây viết Ian Crouch cũng từng viết về vấn đề này trên The New Yorker. Ông cho rằng dù con người có bị nguyền rủa để cho phải quên đi những gì đã đọc, thì ta vẫn luôn giữ được những trải nghiệm thú vị khi đọc một cuốn sách ở một địa điểm cụ thể.
Ian Crouch chia sẻ: "Điều tôi nhớ nhất về tuyển tập truyện ngắn The magic barrel (tạm dịch: Cái thùng thần kỳ) của Malamud là ánh nắng ấm áp trong quán cà phê vào những sáng thứ sáu trước giờ học hồi tôi học trung học".

Ông cho rằng ký ức ấy vẫn có ý nghĩa gì đó đối với ông. Việc đọc có nhiều khía cạnh, trong đó, có sự pha trộn kỳ lạ giữa suy nghĩ và cảm xúc và các cảm giác xảy ra trong một khoảnh khắc.

Trí nhớ vốn có tính thất thường như vậy. Khi nhắc đến sự lãng quên, các nhà nghiên cứu thường sử dụng những từ như "xao nhãng, nhầm lẫn, hỏng...". Mặc những từ này có vẻ nham hiểm và có vẻ chê trách những hạn chế đáng buồn của bộ não con người, các nhà nghiên cứu cũng trấn an chúng ta rằng: "Ai cũng phải quên"; và sự lãng quên thậm chí có thể là chìa khóa của chính trí nhớ - một nhu cầu tâm lý sinh học hơn là một khiếm khuyết về mặt tính cách.

Triết gia Ralph Waldo Emerson có câu: "Tôi không nhớ nổi những cuốn sách đã đọc và cũng chẳng nhớ những bữa đã ăn, dù vậy, chúng vẫn làm nên con người tôi".

Có lẽ, việc nhớ nội dung một cuốn sách hay không chẳng ảnh hưởng gì đến tác động của cuốn sách lên độc giả. Những cuốn tiểu thuyết ta đọc khiến ta đồng cảm hơn; những câu chuyện xây dựng sự hiểu biết của chúng ta về thế giới; những ý tưởng trong sách tương tác với những ý tưởng mới trong độc giả và từ đó, định hình suy nghĩ và hành động của người đọc.

Ian Crouch gợi ý một cách để cải thiện trí nhớ là đọc lại sách nhiều lần. Độc giả hẳn sẽ đặt ra câu hỏi rằng tại sao phải đọc lại sách trong khi có cả một mớ sách khác ở trên giá chưa được khám phá. Ian Crouch thừa nhận một phần trong ông cũng đặt ra câu hỏi tương tự. Ông cho rằng sự ngần ngại đối với việc đọc lại sách có lẽ xuất phát từ một cảm giác sai lầm khi coi việc đọc sách như một nhiệm vụ chinh phục.
Crouch cho rằng việc đọc nên được thực hiện như việc khám nghiệm tử thi, đọc để tìm hiểu xem cách một cuốn sách vận hành như thế nào. Crouch kết luận: "Đối với một độc giả hay quên như tôi, nhiệm vụ lớn lao và thú vui lớn nhất là đọc đi đọc lại một cuốn tiểu thuyết. Đến một lúc nào đó, tôi sẽ thực sự hiểu cuốn sách".
II. NHỊP CẦU TRI THỨC 
* Các bạn thân mến! chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết “Chìa khóa để thanh niên bước vào "kỷ nguyên vươn mình" của  đồng chí Dương Trọng Phúc - Phó Hiệu trường Trường Đoàn Lý Tự Trọng, được đăng trên Báo điện tử Sài Gòn giải phóng. 

Đồng chí Lý Tự Trọng (1914-1931) là học trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là đoàn viên Thanh niên Cộng sản đầu tiên. Câu nói của anh “Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác” chính là sự đúc kết từ lịch sử và dẫn dắt vào tương lai, trở thành tuyên ngôn sống và chân lý cho nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam.

Xây dựng, phát triển Tổ quốc bằng tình yêu chân chính
Trong lịch sử nước ta, ở bất cứ giai đoạn nào, thế hệ trẻ cũng luôn luôn là lực lượng tiên phong trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng, phát triển cộng đồng. Từ thế kỷ XIII, hình ảnh Trần Quốc Toản - chàng thiếu niên bóp nát quả cam, đã trở thành biểu tượng cho lòng yêu nước mãnh liệt của người trẻ. Trong công cuộc chống thực dân Pháp xâm lược, thanh niên Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã hợp thành sức mạnh to lớn trong khối đoàn kết toàn dân tộc để mang chính quyền về tay nhân dân, lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và trực tiếp đóng góp vào chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954, kết thúc sự thống trị của thực dân Pháp trên đất nước ta.
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thanh niên cũng là lực lượng tiên phong của các phong trào như “Ba sẵn sàng” ở miền Bắc và “Năm xung phong” ở miền Nam. Hàng vạn thanh niên không ngại gian khổ, tình nguyện ra chiến trường, tham gia vận tải, phục vụ hậu cần và trực tiếp chiến đấu. Nhiều tấm gương anh hùng trẻ tuổi đã trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần hy sinh vì độc lập của nước nhà. Trong công cuộc xây dựng đất nước, các thế hệ thanh niên đã tham gia tích cực vào các hoạt động khôi phục kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, nâng cao đời sống nhân dân.

Ngày nay, đối với thanh niên, nội dung cốt lõi của cách mạng vẫn là bảo vệ và xây dựng, phát triển Tổ quốc bằng tình yêu chân chính. Khi cả nước đương đầu với những hiểm nguy từ dịch Covid-19, nhiều bạn trẻ đã sẵn sàng gia nhập đội hình tình nguyện để tiêm ngừa, điều trị, chuyên chở thực phẩm, tư vấn tâm lý, phun khử khuẩn và kể cả hỗ trợ người dân, xử lý thi thể người bị tử vong tại nhà do dịch Covid-19... Khi cơn bão Yagi (bão số 3) tàn phá nhiều tỉnh khu vực phía Bắc, những lời kêu gọi, những cách làm hay của thanh niên để sẻ chia với đồng bào vùng bão lũ, những bước chân tình nguyện đến những nơi thiệt hại nặng nề, những bàn tay chung sức dựng lại nhà cho người dân, càng cho thấy tinh thần tương thân, tương ái và sự sáng tạo, bản lĩnh của thanh niên...

Khẳng định bản thân, đóng góp cho cộng đồng
Đối với con đường cách mạng, chắc chắn mỗi thanh niên tiến bộ sẽ có quyết tâm, cách đi đến và đạt thành tích khác nhau. Như vậy, việc cần làm của các tổ chức Đảng, đoàn thể, chính quyền các cấp hiện nay là giúp thanh niên hiểu đầy đủ mục tiêu xây dựng đất nước trong thời kỳ mới với những giá trị “độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”, “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, để từ đó mỗi thanh niên nhận thức rõ sứ mệnh của mình.
Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, thanh niên Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc mở ra rất nhiều cơ hội cho thanh niên để khẳng định bản thân, xây dựng sự nghiệp và đóng góp cho cộng đồng. Lực lượng thanh niên có mặt ở tất cả các địa bàn, các lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước, chắc chắn sẽ là lực lượng tiên phong. Nâng cao năng lực số, kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, công nghệ tài chính… là những khái niệm còn khá mới, cần người thanh niên giai đoạn hiện nay phải tìm hiểu và chuẩn bị đầy đủ hành trang gồm: kiến thức, thái độ, kỹ năng để đối diện và tự tin bước đi trên con đường cách mạng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy thanh niên rằng: Đồng chí Lý Tự Trọng đã nêu gương chân chính cách mạng cho chúng ta noi theo. Ngày nay, được Đảng giáo dục, có Đoàn dắt dìu, thanh niên chúng ta phải xung phong gương mẫu trong đạo đức, trong sinh hoạt, trong học tập, trong lao động; phải thực hiện khẩu hiệu “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”. Như thế chúng ta mới xứng đáng là thế hệ thanh niên xã hội chủ nghĩa và cộng sản vẻ vang.

Những thách thức và cơ hội mà thời đại đặt ra đòi hỏi thanh niên phải luôn sáng tạo, kiên định và có tinh thần cầu tiến. Hơn nữa, trong quá trình phát triển, thanh niên cần giữ vững bản sắc dân tộc, gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống, đồng thời tiếp thu và đổi mới theo hướng hội nhập, văn minh. Chính sự kết hợp linh hoạt, hợp lý giữa bản lĩnh dân tộc và tư duy hiện đại sẽ là chìa khóa để thanh niên Việt Nam đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình.

* Quý vị và các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị và các bạn 03 tài liệu sau:
1. Quyển sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh và khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc” của tác giả Vũ Kim Yến, Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành 2024. Sách dày 175 trang nội dung gồm hai chương:  Chương một “Chủ tịch Hồ chí Minh và khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước” thể hiện nỗi khát khao, niềm mong ước và là điều trăn trở suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; Chương hai “Miền Nam luôn trong trái tim tôi” tập hợp 23 bài viết ghi lại những tình cảm, những lời dặn dò ân cần của Bác dành cho những người con miền Nam và niềm kính yêu của miền Nam dành cho Bác. Sách hiện đang được phục vụ tại Thư viện thành phố Cần Thơ với mã số 959.704092 / CH500T. Phòng Mượn: MG.011762; MG.011763.
2. Quyển sách “Tấm gương học tập của Chủ tịch Hồ Chí Minh” do Tống Thu Uyên biên soạn, nhà xuất bản Dân trí phát hành năm 2023. Sách độ dày 199 trang giúp chúng ta càng thêm trân trọng tấm gương học tập suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong mọi hoàn cảnh, Người vẫn luôn giữ vững ý chí, tinh thần học tập không ngừng nghỉ, từ việc học trong nhà trường, trong lao động gian khổ, trong quá trình hoạt động cách mạng đầy nguy hiểm, trong lao tù khắc nghiệt và ngay cả khi đã trở thành vị lãnh tụ vĩ đại của Nhân dân. Người đã học thầy, học bạn, học cả những cái đáng học của kẻ thù, của Nhân dân, học từ ấu thơ, từ trong mọi chặng đường cách mạng của mình và ngay cả những ngày cuối đời, Người vẫn không ngừng học tập. Tấm gương học tập suốt đời của Bác Hồ là hình mẫu vô cùng cao quý để mỗi người Việt Nam hôm nay học tập và noi theo. Sách hiện đang được phục vụ tại Thư viện TP. Cần Thơ với mã số 335.4346/T120G; Phòng Mượn: MH.014340; MH.014341

3. Quyển sách “Tình cảm của Bác Hồ với giai cấp công nhân và người lao động” do Hoàng Thanh Dung biên soạn, Nxb. Lao động ấn hành năm 2017 giới thiệu đến bạn đọc những bài viết, bài nói chuyện của Bác với công nhân, người lao động. Sách dày 360 trang gồm 03 phần. Phần 1 giới thiệu một số bài nói, bài viết của Bác với giai cấp công nhân như: “Thư gửi anh chị em lao động toàn quốc”, “Lời kêu gọi nhân dịp ngày quốc tế lao động 1-5-1951”, “Bài nói chuyện nhân dịp về thăm khu mỏ”,… Phần 2 và phần 3 là những bài viết thể hiện tình cảm của Bác Hồ với giai cấp công nhân và người lao động; biên niên sự kiện lịch sử của Bác với công nhân, lao động và công đoàn; những kỉ niệm sâu sắc của các nhà lãnh đạo chính trị, nhà khoa học, nhà quản lý, nhà báo, văn nghệ sỹ, chiến sỹ, người lao động với Bác. Qua các bài viết, bạn đọc có thể nhận ra dù bận trăm công, nghìn việc hay lúc tuổi cao, sức yếu, Bác vẫn thường xuyên đi đến các công trường, nhà máy, hầm mỏ để chuyện trò, giáo dục, hướng dẫn, dìu dắt giai cấp công nhân, tổ chức Công đoàn với tình cảm yêu thương bao la, mong muốn xây dựng một giai cấp tiên phong, tiên tiến, hiện đại, tiêu biểu cho đất nước, dân tộc. Cho đến phút cuối đời, Bác vẫn dành trọn vẹn niềm tin sắt đá vào bản lĩnh, sức mạnh của giai cấp công nhân Việt Nam. Sách hiện đang phục vụ tại Thư viện TP. Cần Thơ với mã số 305.5 / T312C; Phòng Mượn: MA.019484, MA.019485.

Quý vị và các bạn thân mến! Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” của Thư viện thành phố Cần Thơ đến đây xin tạm dừng. Quý vị và các bạn có thể nghe lại nội dung chương trình trên Cổng Thông tin điện tử Thư viện TP. Cần Thơ, tại http://www.cantholib.org.vn. Cám ơn quý vị và các bạn đã chú ý theo dõi. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại!

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết
CẤP THẺ BẠN ĐỌC
GIA HẠN SÁCH
CHỦ TÍCH HỒ CHÍ MINH - SÁNG MÃI TÊN NGƯỜI
KHO SÁCH ĐIỆN TỬ - EBOOK
BÀI BÁO - TẠP CHÍ SỐ HÓA
BÀI BÁO - TẠP CHÍ SỐ HÓA SỐ HÓA VỀ CẦN THƠ
Tập Thông tin Chuyên đề
THÔNG TIN DU LỊCH VIỆT NAM
THÔNG TIN KINH TẾ ĐBSCL
THÔNG TIN NGÂN HÀNG THẾ GIỚI
PHÁT THANH: VĂN HÓA ĐỌC VÀ CUỘC SỐNG
CÙNG BẠN ĐỌC SÁCH: TRUYỀN CẢM HỨNG, KẾT NỐI VÀ LAN TỎA TRI THỨC
Let's Read - Asia’s free digital library for children
CSDL TÊN ĐƯỜNG VÀ CÔNG TRÌNH CÔNG CỘNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ
BẢN TIN ĐỜI SỐNG VĂN HÓA TP. CẦN THƠ
ẤN PHẨM XUÂN CẦN THƠ
Trung tâm kết nối Tri thức số
THƯ VIỆN CƠ SỞ
THƯ VIỆN CÁC TỈNH ĐBSCL
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây