THƯ VIỆN THÀNH PHỐ CẦN THƠ - CANTHO PUBLIC LIBRARY
CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH “VĂN HÓA ĐỌC VÀ CUỘC SỐNG” KỲ 23 (tháng 06/2024)
Chào mừng quý vị và các bạn đến với Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” kỳ thứ 23 (tháng 06/2024) của Thư viện thành phố Cần Thơ!
I. VĂN HÓA ĐỌC 4.0
Các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Văn hóa đọc 4.0” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết “Lợi ích lớn từ việc tạo thói quen đọc sách cho trẻ” của H. Hà đăng trên báo điện tử Tổ quốc.
Giáo dục con cái luôn là nhiệm vụ thường trực của bất cứ gia đình nào. Bên cạnh vấn đề giao tiếp ứng xử hay tìm hiểu thế giới xung quanh, phụ huynh cần xây dựng cho con đức tính chăm học và ham mê đọc sách từ nhỏ. Trong đó, làm sao đọc sách trở thành một nét văn hóa đẹp giúp trẻ hoàn thiện tư duy, trí tuệ.
Theo con số thống kê của Tổ chức NOP World Culture Score, mỗi tuần người Ấn Độ đọc sách 10,7 giờ; Thái Lan 9,4 giờ; Trung Quốc 8 giờ; Nga 7,1 giờ; Australia 6,3 giờ; Mỹ 5,7 giờ; Anh 5,3 giờ; Nhật Bản 4,1 giờ; Hàn Quốc 3,1 giờ, còn người Việt Nam đọc trung bình mỗi năm 0,8 quyển sách.
Tầm quan trọng của việc đọc sách đối với trẻ
Tiến sĩ Molly Ness - chuyên gia về giáo dục trẻ em tại trường Đại học Fordham (Mỹ) cho rằng, việc đọc sách giúp nâng cao trí tuệ, cảm xúc và thậm chí còn kéo dài tuổi thọ. Đọc sách còn mang lại cảm giác thư thái, hạnh phúc và cải thiện sức khỏe tâm thần đối với người đọc.
Lựa chọn cho trẻ những cuốn sách về kỹ năng sống sẽ rất cần thiết khi trẻ lớn lên. Sách cũng giúp trẻ nâng cao vốn từ vựng và nhận thức về thế giới xung quanh.
Đối với trẻ em, các nhà giáo dục chỉ ra việc đọc sách càng sớm càng tốt. Một số các lợi ích của việc đọc sách đối với trẻ em, theo các nhà giáo dục cho rằng:
Đọc sách giúp đa dạng hóa vốn từ vựng cho con
Con sẽ xây dựng được một vốn từ vựng phong phú thông qua những câu chuyện mà con được nghe. Vì vốn từ vựng là điều kiện tiên quyết giúp con phát triển tốt khả năng ngôn ngữ. Con sẽ học được cách diễn đạt suy nghĩ, mong muốn hay ý kiến một cách tốt hơn, rõ ràng hơn. Đồng thời, trong quá trình tương tác với sách, con sẽ dần trở nên quen thuộc cách các chữ cái được sắp xếp như thế nào, các con chữ trông ra làm sao hay cách đọc từ trái qua phải, từ trên xuống dưới cứ. Những điều này được lặp lại hàng ngày sẽ giúp cho cách con học đọc, học viết sau này dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, cha mẹ có thể giáo dục con cái thông qua những câu chuyện: Thay vì ra lệnh, khiển trách con cái, ba mẹ chỉ cần nhẹ nhàng “Con có nhớ bạn Tùng trong câu chuyện mình đọc tối qua không? Bạn vừa không biết xếp hàng chờ tới lượt, vừa chen lấn, xô đẩy người khác và kết quả thế nào ấy nhỉ? Mình nên thực hiện hành vi văn minh là xếp hàng con nhỉ!”
Rèn luyện khả năng tập trung và giúp con phát triển thói quen đưa ra ý kiến: Sự tập trung trong giai đoạn mầm non cũng là tiền đề cho sự tập trung học tập sau này của con ở các cấp học khác. Do đó, bằng cách kể những câu chuyện hấp dẫn cho các bé, giúp con hứng thú và theo sát diễn biến trong câu chuyện là cách tốt nhất mà cha mẹ giúp con rèn luyện khả năng tập trung. Bên cạnh đó, khi mở từng trang sách, hãy đặt ra những câu hỏi gợi mở để giúp con chủ động, tích cực tham gia. Nó vừa giúp con thích thú với thời gian nghe kể chuyện, khơi gợi được sự tò mò, vừa giúp con xây dựng thói quen nói lên suy nghĩ trong mình, là nền tảng cho việc học chủ động và khả năng sáng tạo trong tương lai.
Xây dựng thói quen tích cực: Thói quen tốt thì cần được xây dựng càng sớm càng tốt và phải thực hiện một cách đều đặn vậy nên khi bạn cùng con xây dựng được thói quen này từ lứa tuổi mẫu giáo thì con bạn sẽ mang nó bền vững đến khi trưởng thành. Và hãy hình dung, mỗi trang sách được mở ra là cả một chân trời tri thức mới mẻ được hiện ra và mỗi ngày con sẽ học được một bài học mới, vậy thì tương lai thú vị như thế nào đang chờ con?!
Giúp con cảm nhận được tình yêu thương từ cha mẹ: Khi đọc sách cho con cũng là khoảng thời gian giúp cha mẹ gần gũi, gắn kết sợi dây tình cảm với con hơn. Cuộc sống thường nhật bận rộn khiến cha mẹ nhiều lúc không có đủ thời gian để trò chuyện, chơi đùa cùng con. Vậy thì hãy dành ra mỗi ngày chỉ 15 phút thôi trước khi đi ngủ, để con nằm/ ngồi trong lòng ba mẹ và kể cho con nghe những mẫu chuyện nhẹ nhàng. đây sẽ là khoảng thời gian nhỏ bình yên cho cả người lớn lẫn các bé: cha mẹ sẽ quên đi những ưu tư cuộc sống mà nhẹ nhàng cùng con bước vào từng câu chuyện, còn con sẽ cảm nhận được tình thương yêu, sự quan tâm từ cha mẹ trong thời gian ngắn ngủi mà chất lượng này. Phút giây thư giãn giúp cả nhà đi vào giấc ngủ được ngon hơn, tiếp thêm năng lượng cho ngày mai.
Ngoài ra, đọc sách giúp con rời xa các thiết bị smartphone, ipad, TV…
Hình thành thói quen đọc sách
Để hình thành thói quen đọc sách là việc làm không khó nhưng cũng không dễ. Thói quen này nếu hình thành ngay từ bé sẽ quyết định đến khả năng đọc sách trong suốt thời gian dài của cuộc sống.
Người Do Thái có mẹo nhỏ giúp trẻ đến với sách một cách rất đơn giản, họ bôi ít mật ngọt vào đầu quyển sách, trẻ sẽ lân la chơi với sách say sưa. Việc còn lại của phụ huynh là chọn mua những quyển sách được in chất liệu tốt, nhà xuất bản uy tín.
Mỗi ngày trước khi đi ngủ, bố mẹ nên cùng bé đọc 1, 2 trang sách. Sau khi ăn cơm xong, bố mẹ cũng nên cùng con thảo luận một chủ đề trong sách. Thói quen mỗi ngày này dù chỉ kéo dài 10 - 20 phút (tương tự như chơi điện thoại, máy tính bảng) nhưng sẽ dần hình thành trong bé sự hứng thú, thói quen cũng như không nản lòng khi khám phá nội dung sách.
Cha mẹ cũng nên chú ý tăng dần thời gian đọc theo độ tuổi để bé có thể tìm hiểu những nội dung thú vị, sâu sắc hơn từ sách và tăng độ chú ý khi tìm hiểu kiến thức.
Nếu con thích cá voi, bố mẹ nên tìm mua những quyển sách có sự hiện diện của cá voi (trong câu chuyện hoặc hình ảnh minh họa). Mặt khác, trẻ em nhận diện và ghi nhớ rất lâu những hình ảnh đem lại cảm xúc tốt đẹp. Vì vậy, bạn đừng bắt bé đọc những chủ đề có ích nhưng khô khan, bé sẽ sớm lảng tránh và mất dần tình yêu với sách.
Những chủ đề sách gắn bó với nhân vật, hình ảnh, câu chuyện trẻ yêu thích sẽ giữ chân các em lại với thói quen đọc. Mỗi khi nhắc đến sách, bé sẽ nhớ về cá voi, công chúa váy hồng, siêu nhân... và không bị cảm giác căng thẳng khi tương tác với sách.
Bên cạnh đó, hãy bắt đầu bằng việc tìm mua những quyển sách theo chủ đề mà con thích.
Cuối cùng, nếu bố mẹ có thói quen đọc sách, trẻ sẽ xem bố mẹ là tấm gương và bắt chước theo những hình ảnh chúng thấy hàng ngày. Trẻ sẽ tự tìm hiểu xem cha mẹ đang làm gì mà rất say sưa, chăm chú. Khi đó, bạn có thể giải thích rằng bạn đang chơi một trò chơi thú vị và hỏi con có muốn chơi cùng không. Tiếp theo, bạn hãy cùng con đọc sách và bạn đọc sách cho con nghe.
Tuy nhiên trong giai đoạn này, bạn chỉ nên đọc ít một để trẻ hình thành thói quen. Một món ăn mà hơi ít thì chúng cảm thấy thiếu thiếu và muốn ăn thêm mỗi ngày là bạn đã thành công.
II. NHỊP CẦU TRI THỨC
* Các bạn thân mến! chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết “Nguồn gốc, ý nghĩa của Ngày Gia đình Việt Nam” do Nhật Thùy tổng hợp đăng trên trang thông tin điện tử VTC News.
Nguồn gốc Ngày Gia đình Việt Nam
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò của gia đình đối với sự phát triển chung của xã hội. Người khẳng định: “Quan tâm đến gia đình là đúng vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn, hạt nhân của xã hội là gia đình”.
Hưởng ứng lời dạy đó, ngày 28/6 năm 2000, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 55-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng ở cơ sở đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Chỉ thị coi việc xây dựng gia đình bền vững, hạnh phúc là một mục tiêu quan trọng. Chỉ thị này cũng yêu cầu đề cao vai trò và trách nhiệm của gia đình, giúp đỡ và tạo điều kiện cần thiết để các gia đình thực hiện trách nhiệm đối với thế hệ trẻ, tạo môi trường lành mạnh cho sự phát triển của trẻ em.
Ngày 4/5/2001, Thủ Tướng ký quyết định số 72/2001/QĐ-TTg lấy ngày 28/6 hàng năm làm Ngày Gia đình Việt Nam. Quyết định nhấn mạnh đến vai trò của gia đình cũng như những trách nhiệm của các cán bộ ngành, các cấp và toàn thể xã hội xây dựng gia đình văn minh, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, đẩy mạnh công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ý nghĩa của Ngày Gia đình Việt Nam
Ngày Gia đình Việt Nam là ngày cả nước tôn vinh những giá trị tốt đẹp, cốt lõi của gia đình, nhắc nhở những giá trị truyền thống quý báu của cha ông ta từ ngàn xưa, yêu quê hương, yêu đất nước, yêu thương con người, đùm bọc, chở che cho nhau.
Đây cũng là ngày mà mọi người trong gia đình nhớ về nhau, xã hội quan tâm nhiều hơn đến trẻ em, đặc biệt là trẻ mồ côi, các cặp vợ chồng hiểu được giá trị của mái ấm và cùng nhau vượt qua sóng gió để có một cuộc sống hạnh phúc.
Bên cạnh đó, ngày này cũng nhắc nhở về sự thủy chung, lòng son sắt của vợ chồng, sự sẻ chia và cùng nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.
Vào Ngày Gia đình Việt Nam, các gia đình có nhiều cách để bày tỏ tình cảm và tăng cường sự gắn kết như tặng quà, cùng nấu một bữa cơm đoàn viên, trao nhau lời chúc ý nghĩa. Đây cũng là cách người lớn dạy con trẻ về ý nghĩa của gia đình và trách nhiệm đối với các thành viên.
* Quý vị và các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị và các bạn 03 tài liệu sau:
1. Quyển sách “Chăm trái tim con ấm: Cho con lớn lên vui vẻ và hạnh phúc” được viết bởi Vũ Thị Thu Hằng, Nguyễn Thị Thu Huyền, Tô Thị Hoàng Lan, Phạm Thị Thuý, Nxb. Phụ nữ Việt Nam xuất bản năm 2020. Với 182 trang, sách gồm hai phần:
Phần 1: Chăm trái tim con ấm là những phương pháp giáo dục tình cảm như: Dạy trẻ về lòng biết ơn, cụ thể như nói lời cám ơn bữa cơm mẹ nấu; Giúp con phát triển tư duy sáng tạo, hãy để con thiếu thốn một chút; Phương pháp uốn nắn khi con khi con có thái độ giao tiếp lệch lạc giàu kính – nghèo khinh; Cách dạy trẻ lớn lên với trái tim yêu thương qua lời nói, hành động, cử chỉ hòa ái hàng ngày trong đời sống.
Phần 2: Cho tâm hồn con rộng mở qua các nội dung như: Tạo những chuyến đi, những sân chơi thiên nhiên để con trẻ khám phá và khôn lớn; Những điều cần tránh khi nuôi dạy những đứa trẻ hướng nội và những đứa trẻ nhà giàu. Tư vấn giải quyết các vấn đề: Làm gì khi con xí xọn, đua đòi? Làm gì khi trẻ tổn thương lòng tự trọng? Cách rèn luyện trẻ sớm biết ứng xử văn minh,…
Bằng cách giải đáp những thắc mắc về các tình huống của các bậc cha mẹ trong việc giáo dục con hàng ngày, quyển sách “Chăm trái tim con ấm: Cho con lớn lên vui vẻ và hạnh phúc” là cẩm nang dành cho các phụ huynh nuôi dạy con một cách am hiểu, nhẹ nhàng và sâu sắc, giúp con trẻ trở thành những người công dân tốt, có ích cho gia đình và xã hội. Sách hiện đang được phục vụ tại Thư viện TP. Cần Thơ với mã số: Ký hiệu phân loại: 649 / CH114TR; PHÒNG MƯỢN: ME.007849; ME.007850; PHÒNG ĐỌC TỔNG HỢP: DL.018783
2. Quyển sách “Lá rụng mùa: Mấy vấn đề về môi trường sinh thái Nam Bộ” của tác giả Trần Bảo Định, Nxb. Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh xuất bản năm 2022. Sách dày 358 trang, tác giả đi sâu, bàn rộng từng góc nhỏ đời sống, cụ thể: Ý thức về môi trường sinh thái qua cao dao, tục ngữ Nam Bộ; Ý thức sinh thái Nam Bộ; Vài góc nhìn tham chiếu; Chái bếp sau hè; Cây cỏ vườn nhà… Mỗi bài khảo cứu kèm theo truyện ngắn cho thấy ý muốn gắn liền việc “nghiệm xét” trong văn bản nghiên cứu với trải nghiệm cụ thể của hình tượng nghệ thuật trong sáng tác văn chương. Tác giả chỉ mong muốn gợi mở, thiết lập vấn đề, ngõ hầu những ai có lòng đắn đo, theo đó mà nghĩ ra và bàn tới tiếp sức. Vì vậy, tập sách được xem như trang viết truyền cảm hứng (khơi dậy tình yêu nước thương nòi, tình yêu thương con người vạn vật nói chung) hơn là tập chuyên khảo hàn lâm.
Trần Bảo Định qua trang văn, sinh cảnh - sinh thái - sinh thế - sinh quyển Nam Bộ với nghĩa đất tình người đã ghi thêm dấu ấn sâu đậm và riêng biệt trong địa hạt khảo cứu, thúc bách những người hằng quan tâm đến “môi trường sinh thái Nam Bộ” phải gấp rút cùng hợp lực hành động, nhằm cứu vãn thảm họa môi sinh. Sách được Thư viện thành phố Cần Thơ phục vụ bạn đọc với mã số: Môn loại: 895.9228084 / L100R; Phòng đọc Tổng hợp: DV 61820; Phòng Mượn: MV 24108-24109
3. Quyển sách “Tuổi thơ dữ dội” của nhà văn Phùng Quán, Nxb. Kim Đồng xuất bản năm 2022 với 666 trang. Sách gồm 8 phần lớn là truyện kể về những thiếu niên tuổi mười ba, mười bốn trong đội trinh sát tại thành Huế vào thời kì kháng chiến chống quân Pháp xâm lược. Nội dung xoay quanh cuộc sống, hoàn cảnh, quá trình tham gia quân ngũ, cuộc chiến đấu và hi sinh của các nhân vật tiêu biểu như Mừng, Lượm, Quỳnh sơn ca… cùng gần ba mươi nhân vật khác, tác phẩm như là cả một phần tuổi thơ của thế hệ đi trước. Quyển sách mang lại niềm cảm xúc cho thế hệ trẻ hôm nay, đọc để nhớ lại, để tự hào và để thơ Việt Nam thấm đượm cảm xúc, đầy khâm phục và tự hào. Đọc quyển sách “Tuổi thơ dữ dội” sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn tinh thần yêu nước của tuổi trẻ Việt Nam bất khuất, trung hiếu kiên cường và tri ấn, noi theo những tấm gương anh hùng nhỏ tuổi ấy với tinh thần, khát vọng cống hiến vì sự phát triển đất nước hôm nay. Sách hiện đang phục vụ tại Thư viện TP. Cần Thơ với mã số: Ký hiệu phân loại: 895.922334 / T515TH; PHÒNG MƯỢN: MV.024239
Quý vị và các bạn thân mến! Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” của Thư viện thành phố Cần Thơ đến đây xin tạm dừng. Quý vị và các bạn có thể nghe lại nội dung chương trình trên Cổng Thông tin điện tử Thư viện TP. Cần Thơ, tại http://www.cantholib.org.vn. Cám ơn quý vị và các bạn đã chú ý theo dõi. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại!
