THƯ VIỆN THÀNH PHỐ CẦN THƠ - CANTHO PUBLIC LIBRARY
Chuyên mục truyền thanh Tuần 14 (30/3 – 05/4/2020)
I. KHOA HỌC VÀ CUỘC SỐNG
Kính thưa quý vị và các bạn!
Chuyên mục “Khoa học và cuộc sống” tuần này, chúng tôi xin gởi đến quý vị và các bạn bài viết “Những món ăn chứa nhiều muối không tốt cho sức khỏe” được trích từ tạp chí Sức khỏe và đời sống.
Các món mắm, đồ muối, ngũ cốc, đồ ăn vặt... là các món ăn chứa rất nhiều muối.
Muối làm cho món ăn của chúng ta trở nên đậm đà hơn, tuy nhiên việc ăn quá mặn sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, tăng huyết áp và các bệnh thận. Thực tế, trung bình một người Việt Nam trưởng thành tiêu thụ 9,4 g muối mỗi ngày, gấp hai lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới.
Do đó, để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng cần giảm lượng muối tiêu thụ mỗi ngày. Viện dinh dưỡng đã chỉ ra một số loại thực phẩm chứa nhiều muối, người tiêu dùng cần tránh.
Các món mắm
Ở một số vùng miền, các món mắm trở thành một gia vị và món ăn truyền thống như nước mắm, mắm cá, mắm tôm chua, mắm ruốc, mắm cáy…
Theo Viện dinh dưỡng, các loại mắm này được làm từ các loại cá, tôm, ruốc, tép, cua, cáy… trộn cùng muối và một số gia vị khác đặc trưng rồi ủ trong một thời gian cho lên men, tạo ra màu sắc và hương vị đặc trưng. Vì thế, lượng muối trong các loại thực phẩm này đặc biệt cao, đơn cử chỉ với 5 g mắm tôm chứa 515 mg muối, 5 g mắm tép chua chứa 135 mg muối.
Các món muối lên men
Ví dụ như dưa muối, cà muối, kiệu, dưa chuột muối… luôn kích thích vị giác trong ăn uống. Tuy nhiên, các món ăn này cũng được làm bằng cách ngâm cà, dưa… với nước muối pha và chút đường để lên men. Người ta ước tính trong 100 g dưa chuột muối có khoảng 2.5 g muối.
Các loại thực phẩm đóng hộp
Các loại thực phẩm ăn liền như giò, chả, ruốc, xúc xích, thịt xông khói, thịt hộp, cá hộp… tiện dụng nhưng cũng chứa rất nhiều muối.
Các loại thực phẩm này có hàm lượng muối cao vì muối giúp bảo quản và làm chậm quá trình hư hỏng của đồ ăn trong hộp. Ngoài ra, muối cũng giúp bổ sung hương vị cho những món ăn này.
Một nghiên cứu đã chỉ ra chỉ trong một chén ngô đóng hộp đã chứa 384 mg muối. Ngược lại, ngô tươi và đông lạnh chứa ít hơn 10 mg muối trên mỗi khẩu phần.
Các loại súp, nước dùng, nước sốt
Các loại súp, nước dùng cũng đặc biệt chứa nhiều muối. Viện dinh dưỡng ước tính trong một bát nước phở, nước bún cá, bún riêu cua (tương đương 200 ml nước dùng) chứa khoảng 2-4 gr muối.
Đồ ăn vặt
Một số đồ ăn vặt như bim bim, hạt điều rang muối, bánh gạo vị mặn cũng chứa nhiều muối. Trong gói bim bim 48 g có tới gần 900 mg muối; trong một chiếc bánh gạo chỉ nặng 3 g có tới 195 mg muối.
Ngũ cốc
Ngũ cốc là món ăn lành mạnh để bạn bắt đầu ngày mới. Tuy nhiên, LeeAnn Smith Weintraub - chuyên gia tư vấn dinh dưỡng tại thành phố Culver, California (Mỹ) đã chỉ ra nhiều loại ngũ cốc chứa tới 180-300 mg natri mỗi khẩu phần. Do đó, tốt hơn hết bạn nên dùng cháo bột yến mạch và trái cây.
Nước sốt và dầu giấm
Chuyên gia LeeAnn Smith Weintraub cũng chỉ ra nước sốt và dầu giấm là hai loại gia vị chứa muối với hàm lượng cao. Theo tính toán, hai muỗng canh dầu giấm hoặc nước sốt thịt nướng có thể chứa tới 300 mg natri (chiếm 10%-15% lượng muối cho phép mỗi ngày của bạn). Bạn chỉ có thể kiểm soát lượng natri trong những món này bằng cách tự làm ở nhà.
II. GIỚI THIỆU SÁCH
Trong chuyên mục giới thiệu sách tuần này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị và các bạn 02 quyển sách:
- Việt Nam đất cũ người xưa.
- 10 vạn điều lý thú về động vật - Những loài độc đáo.
VIỆT NAM ĐẤT CŨ NGƯỜI XƯA
Dù thời gian có làm phai mờ hay lấy mất đi những dấu tích của lịch sử, nhưng trong ký ức của mỗi người Việt Nam, những giá trị văn hóa của một thời đã mất nhưng vẫn hằn sâu mãi trong đời sống tinh thần của dân tộc Việt Nam và của các thế hệ sau này.
Quyển sách “Việt Nam đất cũ người xưa” do Đặng Việt Thuỷ sưu tầm, biên soạn, Nxb. Thanh niên ấn hành năm 2019 sẽ giới thiệu đến các bạn những bài viết về con người, địa danh, sự kiện, trải dài trên mảnh đất hình chữ S qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, từ nhà nước Vạn Xuân cho đến nước Việt Nam độc lập, thống nhất.
Sách có độ dày 312 trang, gồm 45 câu chuyện, từ vị vua đầu tiên Lý Nam Đế - người anh hùng dân tộc mở đầu nền độc lập tự chú ở nước ta, đến các vị vua, các danh tướng ghi dấu ấn sâu đậm trong những trang sử của dân tộc như vua Lê Đại Hành, vua Lý Thánh Tông, Bà Chúa Kho, tướng quân Phạm Ngũ Lão, Bảo Nghĩa Vương Trần Bình Trọng, Sử thần Lê Quý Đôn, Lưỡng quốc trạng nguyên Nguyễn Trực,…
Bạn đọc sẽ thấy thật thú vị khi nhắc đến một vị vua, một vị anh hùng dân tộc, một danh tướng, lại được biết thêm về nhiều điều liên quan. Đó là hoàng hậu của vua Lý Nam Đế và các danh tướng của ông, hay câu chuyện về bà nữ tướng hậu cần của vua Lê Đại Hành, những tư liệu về việc bảo đảm tài chính cho huấn luyện quân đội dưới triều nhà Lê, …
Không khô khan, dày đặc tư liệu như sách sử, quyển sách “Việt Nam đất cũ người xưa” với cách thể hiện dung dị, gần gũi, sẽ mang những kiến thức lịch sử với những tên tuổi, địa danh, ngày tháng khó nhớ thành những câu chuyện hết sức thú vị và gợi cảm.
Sách đang được phục vụ tại Thư viện TP. Cần Thơ. Bạn đọc tra tìm tài liệu tại phòng Đọc có ký hiệu phân loại: 959.7 / V308N, mã số: DV.055840, phòng Mượn với mã số: MG.009510, MG.009511.
10 VẠN ĐIỀU LÝ THÚ VỀ ĐỘNG VẬT - NHỮNG LOÀI ĐỘC ĐÁO
Thế giới động vật muôn hình vạn trạng luôn khiến các bạn nhỏ thích thú và không ngừng khám phá. Từ các loài thú nguy hiểm trong rừng rậm, cho đến những sinh vật bí ẩn sâu dưới đáy đại dương, càng tìm hiểu, các em lại càng thấy được sự đa dạng và phong phú của tự nhiên.
Quyển sách “10 vạn điều lý thú về động vật - Những loài độc đáo” do Trác Việt và Hương Bình biên soạn, Nxb. Bách khoa Hà Nội ấn hành năm 2019 sẽ giới thiệu đến các em những loài vật độc đáo bằng những câu hỏi thú vị và bổ ích.
Với độ dày 187 trang, quyển sách giải đáp những thắc mắc khơi dậy trí tò mò và niềm yêu mến thiên nhiên của các bạn nhỏ thông qua những thông tin bổ ích. Như loài cua có đôi mắt rất đặc biệt gọi là mắt cuống. Phần gốc của mắt có khớp linh hoạt giúp mắt thò ra thụt vào nên mắt cua rất tinh tường. Cá hồi có tài năng nhớ đường, có thể từ biển quay về dòng sông nơi chúng chào đời một cách chuẩn xác, bởi chúng luôn nhớ được mùi của dòng sông nơi mình sinh ra. Lưỡi của cá voi xanh có thể đủ chỗ cho 50 người đứng và quả tim của chúng to như bánh xe hơi. Cá heo là kiện tướng bơi lội, tốc độ bơi có thể đạt 40 km/h. Chúng thường nhảy lên khỏi mặt nước, trượt trên mặt nước một quãng nhỏ, sau đó lại bơi trong nước với tốc độ rất nhanh. Trong lúc bơi, chúng dựa vào khả năng định vị bằng tiếng vọng để bắt mồi, … và còn đó rất nhiều kiến thức thú vị về các loài động vật khác được nhắc đến trong sách.
Đọc quyển sách, ngoài việc được tiếp thu kiến thức, các em còn có thể cảm nhận được vẻ đẹp của muôn loài, đồng thời càm thấy gần gũi hơn với thiên nhiên.
Thân mời các em tìm đọc quyển sách “10 vạn điều lý thú về động vật - Những loài độc đáo” tại Phòng Thiếu nhi, Thư viện TP. Cần Thơ với ký hiệu phân loại: 590 / M558V, mã số: ND.007640, ND.007641.
III. CHUYÊN ĐỀ VỀ THANH NIÊN
Các bạn thân mến!
Chuyên mục về thanh niên tuần này xin gởi đến quý vị và các bạn bài viết “Nếu gặp được người có 4 phẩm chất này thì hãy biết trân quý”
Trong một xã hội đầy rẫy sự tranh chấp như hiện nay thì việc xác lập một chỗ đứng ổn định trong xã hội là không thể dựa vào may mắn nhất thời, càng không phải chỉ dựa vào một câu nói thì có thể làm được ngay. Một người thật sự có tu dưỡng, không chỉ yêu cầu năng lực làm việc lớn, mà còn phải hiểu được đạo lý làm người, dù làm người hay làm việc cũng luôn đặt phẩm hạnh lên hàng đầu. Nếu chúng ta có thể gặp được kiểu người có 4 phẩm chất dưới đây, thì nhất định phải biết trân quý, bởi vì những người như vậy rất đáng để kết thâm giao.
1. Khiêm tốn
Người khiêm tốn chưa chắc đã phải vì tự ti, yếu kém, mà bởi vì họ biết rằng ngoài họ ra còn có rất nhiều người khác giỏi hơn.
Người biết khiêm tốn là một loại đại trí huệ, họ biết ‘lấy lùi để tiến’, đây cũng là một kiểu khôn ngoan. Nếu một người quá huênh hoang, hiển thị thì cho dù những người xung quanh có thể không giỏi bằng họ, nhưng chắc chắn họ sẽ không có một kết cục tốt đẹp.
Những người không có tu dưỡng thường hay tự phụ, họ cho rằng bản thân điều gì cũng biết, điều gì cũng có thể làm được nên thường không thể lắng nghe chia sẻ của người khác. Còn người thật sự có tu dưỡng sẽ không cho phép mình dậm chân tại chỗ mà không ngừng học hỏi, hoàn thiện bản thân.
2. Thận trọng, ôn hoà
Một người có nội tâm mạnh mẽ thường không bị ảnh hưởng bởi thế giới bên ngoài mà mất đi tự ngã và lý trí. Đối diện với những vấn đề trong cuộc sống, họ sẽ đi tìm cách để giải quyết nhưng không bị tức giận hay oán trách người khác. Họ cũng không đổ lỗi cho người khác mà chỉ tìm nguyên nhân ở bản thân mình, hy vọng lần sau sẽ làm tốt hơn.
Một người thật sự có tu dưỡng, sẽ không tuỳ tiện nổi giận, mà dùng sự ôn hoà để khống chế cảm xúc của bản thân. Bởi vì họ luôn biểu hiện bình tĩnh trong công việc và cuộc sống, có thể đối đãi với mọi vấn đề một cách lý trí, nên khi làm việc thường thu được hiệu quả gấp đôi.
3. Giữ chữ tín
Trong cuộc sống cần lấy thành tín làm trọng yếu, ‘thành’ là để tu thân còn ‘tín’ là để lập nghiệp. Làm người cần phải thiết thực, lời nói cần chân thật, làm việc cần giữ chữ tín, dù nghèo khó cũng không nên để mất chữ ‘tín’. Người không giữ lời có thể dành được cái lợi nhất thời, nhưng khi những người xung quanh đã hiểu rõ bản chất của họ thì sẽ rất khó có được lòng tin của mọi người thêm lần nữa.
Cổ nhân có câu: “Một người giành được chiến thắng nhỏ là dựa vào trí huệ, dành được chiến thắng lớn là dựa vào đức”. Vì vậy, muốn thiết lập được chỗ đứng trong xã hội, nhất định phải thành thật, lời đã nói thì nhất định phải làm.
4.Thật thà
Người xưa cho rằng tiền tài, danh vọng đều không phải đứng ở vị trí thứ nhất, mà nhân phẩm mới là đứng hàng đầu. Một người có thể có được sự tín nhiệm của đối phương hay không, đều dựa vào nhân phẩm mà quyết định.
Một người có nhân cách tốt, coi trọng chữ tín sẽ thường dành được sự tín nhiệm của người khác. Người nhân phẩm kém thường chỉ vì chút lợi ích nhỏ nhoi mà tranh hơn thua với người khác, kết cục cũng chỉ làm mọi người rời xa mình mà thôi. Một người không có tài cũng không vấn đề gì, chỉ cần biết khiêm tốn là đủ. Nhưng nếu một người không có đạo đức, thì ai ai cũng sẽ xem thường.
Một người thực sự có tu dưỡng sẽ hiểu được làm gì cũng cần có lương tâm, dùng thiện lương để đối đãi với các vấn đề gặp phải trong cuộc sống.
Các bạn thân mến! Chương trình phát thanh hôm nay đến đây xin tạm dừng. Quý vị và các bạn có thể nghe lại nội dung chương trình phát thanh tuần này trên địa chỉ website thư viện TP. Cần Thơ www.cantholib.org.vn
Cám ơn quý vị và các bạn đã chú ý theo dõi. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại.
