THƯ VIỆN THÀNH PHỐ CẦN THƠ - CANTHO PUBLIC LIBRARY
Chuyên mục truyền thanh Tuần 18 (27/4 – 03/5/2020)
I. KHOA HỌC VÀ CUỘC SỐNG
Kính thưa quý vị và các bạn!
Chuyên mục “Khoa học và cuộc sống” tuần này, chúng tôi xin gởi đến quý vị và các bạn bài viết “5 thực phẩm tốt nhất cho não bộ, tăng cường trí tuệ lẫn trí nhớ” trích từ tạp chí Gia đình.
Nói về phát triển trí não, chúng ta phải đối mặt với hai vấn đề, một là làm thế nào để thúc đẩy tăng cường khả năng nhận thức của trẻ, hai là làm thế nào để ngăn chặn sự suy giảm khả năng nhận thức theo tuổi tác. Không có một loại thuốc ma thuật nào có thể giải quyết vấn đề như vậy.
Các chuyên gia dinh dưỡng nhấn mạnh rằng chiến lược quan trọng nhất là tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm một số lượng lớn trái cây, rau củ, các loại đậu và ngũ cốc. Thường xuyên nạp protein từ thực vật và các loại cá, chọn chất béo lành mạnh, chẳng hạn như dầu oliu hoặc dầu cải, giảm lượng chất béo bão hòa như thịt.
Điều đó có nghĩa là trong chế độ ăn uống lành mạnh tổng thể, một số thực phẩm giàu những thành phần đặc biệt có lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như axit béo omega-3, vitamin B và chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức khỏe não. Kết hợp những thực phẩm này với các thực phẩm khác trong chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta có thể cải thiện sức khỏe của não và giúp phát huy tối đa năng lực của não.
Các nghiên cứu Viện y học Harvard Mỹ đã chỉ ra 5 loại thực phẩm tốt nhất cho chức năng não.
1. Rau lá xanh
Các loại rau lá xanh như rau chân vịt và bông cải xanh rất giàu chất dinh dưỡng tốt cho não như vitamin K, lutein, axit folic và β-carotene. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những thực phẩm có nguồn gốc thực vật này có thể giúp làm chậm sự suy giảm nhận thức.
2. Cá
Hàm lượng chất béo trong cá lớn, trong đó giàu axit béo omega-3. Những chất béo không bão hòa lành mạnh này làm giảm mức độ amyloid β-protein trong máu. Amyloid β-protein hình thành các khối protein bị phá hủy trong não của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer. Ăn cá ít nhất hai lần một tuần, nhưng chọn những loài cá có hàm lượng thủy ngân thấp, chẳng hạn như cá hồi và cá tuyết, hay các loại cá nước ngọt như cá trắm, cá chép,… Nếu bạn không thích ăn cá, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung omega-3 hoặc chọn nguồn omega-3 trong các loại hạt, ví dụ như quả óc chó.
3. Quả mọng
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng flavonoid là một sắc tố thực vật tự nhiên, có thể làm cho quả mọng có màu sắc tươi sáng, đồng thời cũng giúp cải thiện trí nhớ. Các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Brigham and Women của Đại học Harvard đã công bố một nghiên cứu vào năm 2012 cho thấy những phụ nữ tiêu thụ dâu tây và quả việt quất 2 lần mỗi tuần có thể trì hoãn chứng suy giảm trí nhớ trong hai năm rưỡi.
4. Trà và cà phê
Caffeine trong cà phê hoặc trà uống vào buổi sáng rất có ích cho sức khỏe của não. Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng năm 2014, những người tham gia, tiêu thụ lượng caffeine lớn đạt điểm cao trong các bài kiểm tra chức năng tâm lý. Theo các nghiên cứu khác, caffeine cũng có thể giúp củng cố những ký ức mới. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins yêu cầu những người tham gia nghiên cứu ghi nhớ một loạt hình ảnh và sau đó uống giả dược hoặc 200mg viên caffeine. Nhiều thành viên của nhóm caffeine có thể nhận ra hình ảnh chính xác vào ngày hôm sau.
5. Quả óc chó
Các loại hạt là một nguồn cung cấp protein tuyệt vời và chất béo lành mạnh, đặc biệt là các loại hạt cũng có thể cải thiện trí nhớ. Một nghiên cứu năm 2015 từ Đại học California, Los Angeles cho thấy những người tiêu thụ quả óc chó thường xuyên, giúp cải thiện khả năng nhận thức. Quả óc chó rất giàu axit béo omega-3 được gọi là axit alpha-linolenic (ALA), giúp giảm huyết áp và bảo vệ động mạch, điều này cũng tốt cho tim và não.
II. GIỚI THIỆU SÁCH
Trong chuyên mục giới thiệu sách tuần này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị và các bạn 02 quyển sách:
- Tìm hiểu di tích lịch sử các nhà tù trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
- Nói chuyện với người hút thuốc lá.
TÌM HIỂU DI TÍCH LỊCH SỬ CÁC NHÀ TÙ TRONG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP VÀ MỸ
Ngay từ khi nhà nước ra đời thì các nhà tù cũng được thiết lập để ổn định trật tự xã hội. Khi Pháp và Mỹ xâm lược Việt Nam, thực dân Pháp, đế quốc Mỹ cũng xây dựng và thiết lập những nhà tù rất kiên cố nhằm làm công cụ trấn áp các nhà hoạt động cách mạng, những người yêu nước.
Quyển sách “Tìm hiểu di tích lịch sử các nhà tù trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ” do Hoàng Lan và Hoàng Hoa biên soạn, tuyển chọn, Nxb. Hồng Đức ấn hành năm 2019 sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin chi tiết về các nhà tù ở chế độ thực dân và đế quốc. Sách có độ dày 387 trang gồm 02 phần.
Phần 1 giới thiệu hệ thống các nhà tù, bao gồm 13 nhà tù và trại giam như: Di tích lịch sử nhà tù Sơn La, nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội), nhà lao Vinh (Nghệ An), nhà lao Thừa Phủ và nhà giam Khu Chín Hầm (Thừa Thiên Huế), nhà tù Lao Bảo (Quảng Trị), nhà lao Pleiku (Gia Lai), nhà đày Buôn Ma Thuột (Đắc Lắc), nhà tù Phú Lợi (Bình Dương), khám đường Tây Ninh, khám lớn Cần Thơ, nhà tù Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu), trại giam Phú Quốc (Kiên Giang). Các bài viết trình bày chi tiết về các nhà tù ở chế cũ (chống Pháp và Mỹ) trên mọi miền đất nước, cụ thể như: giới thiệu địa chỉ và lịch sử hình thành nhà tù, những công cụ tra tấn người tù còn sót lại,…
Phần 2 là hồi ức của những cựu tù nhân đã từng bị giam cầm, chịu cảnh tù đày khổ ải ở những nhà tù này, như: Ký ức người tù trẻ nhất ở Hỏa Lò; giải phóng nhà lao Thừa Phủ; vị tướng công an và ký ức 26 ngày đêm ở Huế trong Tết Mậu Thân; người bị “chôn sống” 724 ngày đêm tại tử ngục Chín Hầm; chuồng cọp kẽm gai trại giam tù binh Phú Quốc; ký ức của người cựu tù Côn Đảo về nơi “địa ngục trần gian”;…
Ngoài ra, quyển sách còn có phần phục lục giới thiệu hình ảnh các nhà tù, các bài viết về hai nhà tù nổi tiếng là Côn Đảo và Phú Quốc.
Với nội dung được trình bày chi tiết rõ ràng, bố cục hợp lý, dễ tra cứu quyển sách góp phần giúp người đọc nâng cao nhận thức, tình cảm cách mạng, cũng như biết bảo tồn và trân trọng giá trị lịch sử đấu tranh giành độc lập của thế hệ cha ông để lại.
Mời bạn tìm đọc quyển sách tại phòng Đọc, Thư viện TP. Cần Thơ có ký hiệu phân laoji: 959.7043 / T310H, mã số: DL.018135.
NÓI CHUYỆN VỚI NGƯỜI HÚT THUỐC LÁ
Ai cũng biết hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ. Tuy nhiên sự hiểu biết một cách cụ thể về tác hại của khói thuốc lá còn hạn chế, kiến thức chưa đầy đủ. Điều đó xuất phát từ việc thiếu các biện pháp tuyên truyền về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người.
Quyển sách “Nói chuyện với người hút thuốc lá” do Trần Hữu Nghiệp biên soạn, Nxb. Tp. Hồ Chí Minh ấn hành năm 1983 sẽ giúp cho các bạn hiểu được tác hại của thuốc lá đối với người hút và cách chữa bệnh ghiền thuốc lá. Sách có độ dày 40 trang với bố cục 05 phần.
Phần 1 giới thiệu hình ảnh thuốc lá trong lịch sử và trong văn chương như trong truyền thuyết Tây Nguyên kể chuyện Đam San bắt Nữ thần Mặt Trời có nhắc đến chi tiết “lá hút”. Hay trong tác phẩm “Vân Đài loại ngữ” của Lê Quý Đôn thì cho biết đời vua Lê Thần Tông, “thuốc lào” do người dân tộc Liêu đưa vào nước ta, cả thuốc lá quấn và thuốc hút điếu nước. Thuốc lá du nhập vào Việt Nam vào thế kỷ 16. Thời vua Lê Huyền Tông đã có hai lần ra dụ nghiêm cấm thuốc lào, lùng cả người trồng thuốc, hút thuốc, bán thuốc. Ngày nay, Chính phủ nhiều nước đã đề ra những biện pháp chống hút thuốc.
Phần 2 phân tích thành phần trong khói thuốc lá: có hơn sáu trăm hóa chất có hại, được sắp xếp vào 03 nhóm lớn. Nhóm thứ nhất gồm các chất nicotin, tinh dầu nhựa, axit resinic, parafin một ít rượu. Nhóm thứ hai gồm các chất hình thành do giấy và xenluloz bị đốt cháy, chất protein. Nhóm thứ ba là do sự đốt cháy và phân hủy một phần các tinh dầu kể trên, nicotin thành pyridin, …
Phần 3 cho thấy hút thuốc lá có thể gây ra nhiều bệnh như: viêm phế quản, suy năng hô hấp, ung thư phế quản, xơ mỡ động mạch, bệnh bao tử.
Phần 4 trình bày tâm lý của người hút thuốc lá. Có thể nêu ra 05 động cơ đẩy con người đi tìm rồi quen dần với điếu thuốc, đó là: hút vì đua đòi, bắt chước; hút để an thần, tự trấn tĩnh; hút để kích thích; hút để lấp lỗ trống lúc không nghĩ gì, làm gì hoặc đang đợi chờ; hút cho sướng miệng, theo thói quen. Trong xã hội văn minh, chúng ta không nên hút thuốc nơi công cộng và xem hút thuốc là thói quen không lành mạnh.
Phần 5 đưa ra một số biện pháp chữa bệnh ghiền thuốc lá. Trong đó, có hướng dẫn cách hút thuốc để giảm bớt tác hại của thuốc lá như: hút thuốc không quấn thành điếu nhét trong ống tầu, ống píp - hoặc quấn thành xì gà; hút thuốc điếu đầu lọc; vứt thuốc lá còn dài và không hút lại thuốc tàn. Ở một số nước, việc phòng bệnh ghiền thuốc được thực hiện bằng các biện pháp kinh tế, hành chính, giáo dục, và coi việc giáo dục thế hệ trẻ phòng bệnh ghiền thuốc lá là việc thiểt thực nhất.
Quyển sách sẽ là cẩm nang hữu ích giúp người hút thuốc lá cần phải hiểu rõ trách nhiệm của mình để bảo vệ sức khoẻ cho người thân và cộng đồng. Sách đang được phục vụ tại Phòng Đọc, Thư viện TP. Cần Thơ. Bạn đọc tra tìm tài liệu tại phòng Đọc với ký hiệu phân loại: 613.85 / N428CH, mã số: DV.010910
III. CHUYÊN ĐỀ VỀ THANH NIÊN
Các bạn thân mến!
Chuyên mục về thanh niên tuần này xin gởi đến quý vị và các bạn bài viết “Người trí tuệ khi bị hiểu lầm vì sao lại không giải thích?”
Cuộc sống không phải điều gì cũng phải tranh luận đúng sai, cao thấp cho bằng được. Đối nhân xử thế, buông bỏ cái tôi cố chấp, không phải giải thích nhiều, đây là lựa chọn của người có trí tuệ.
Nhân sinh trên đời, lúc nào cũng muốn giải thích một chút để tránh hiểu lầm, nhưng mà, một khi giải thích lại phát hiện dù cố gắng thế nào cũng vô dụng, thậm chí càng nói càng tệ hơn. Bởi vậy, làm người không cần giải thích chính là lựa chọn của bậc trí giả vậy. Chọn cách im lặng, là biểu hiện của sự trưởng thành.
Núi cao không cần giải thích về độ cao của chính mình, mà vẫn đứng sừng sững trong mây; biển lớn không cần giải thích độ sâu của mình, mà vẫn cứ dung nạp trăm sông không ngừng nghỉ; đất dày không cần giải thích độ dày của mình, mà tấm lòng vẫn bao la nâng đỡ vạn vật.
Cuộc sống không phải điều gì cũng phải tranh luận đúng sai, cao thấp cho bằng được. Đối nhân xử thế, buông bỏ cái tôi cố chấp, không phải giải thích nhiều, đây là lựa chọn của người có trí tuệ. Sống trên đời, chúng ta thường vướng mắc vào những thứ không đáng, lãng phí quá nhiều thời gian quý giá.
Những cái “đừng” dưới đây, có lẽ mỗi chúng ta cũng đều nên suy nghĩ:
1. Đừng đánh giá người khác là tốt hay xấu, bởi điều đó cũng không ảnh hưởng tới bát cơm của bạn.
2. Đừng đánh giá đức hạnh của người khác, bởi bạn đâu chắc đã cao hơn người ta.
3. Đừng đánh giá gia đình của người khác, bởi nó không có liên quan chút nào tới bạn.
4. Đừng đánh giá học vấn của người khác, bởi sự học là vô bờ, cũng là việc cần nỗ lực cả đời.
5. Đừng đánh giá về bất kỳ ai, cho dù là người bạn xem thường nhất.
6. Đừng tiêu tiền tùy tiện, bởi ngày mai có thể bạn sẽ là người tiếp theo thất nghiệp.
7. Đừng vênh váo tự đắc, bởi ngày mai có thể bạn sẽ là người tiếp theo sa cơ thất thế.
8. Đừng khoa trương quá, phải hiểu là không có ai thua kém bạn cả. Tóm lại, làm người thì nên khiêm tốn một chút.
9. Đừng dựa dẫm vào người khác, bởi cuộc sống ai cũng có gánh nặng, ai cũng muốn được sống thoải mái cả.
10. Đừng làm tổn thương người khác, nhân quả sớm muộn cũng sẽ đến.
11. Làm người không cần phải giải thích, là lựa chọn của bậc trí giả vậy.
12. Đừng tùy tiện nổi nóng, không ai nợ nần gì bạn cả. Hiện tại nhiều đau khổ, nhưng một thời gian sau quay đầu nhìn lại, sẽ phát hiện mọi chuyện đều không đáng gì. Chúng ta thường hay phàn nàn cuộc đời này bất công, kỳ thực không thể biết được chúng ta là ai trên cuộc đời này…
13. Đừng bàn luận ai tu tốt hay không tốt, tu hành tùy thuộc mỗi người, người khác chính là cái gương của bạn, phản chiếu thiếu sót của bản thân, chỉ ra chỗ chưa tới trong tu luyện của bạn.
Nước trong quá thì không có cá, người xét nét quá thì không có bạn, cuộc sống đôi khi cần hồ đồ một chút, khôn khéo quá sống thật rất mệt mỏi. Cuộc sống đừng quá coi trọng danh lợi, giản dị một chút sẽ tự do tự tại. Bạn cho đi càng nhiều, thì nhận lại cũng càng nhiều.
Học cách khoan dung, giúp cuộc sống bạn rời xa phiền não; học cách cho đi, cuộc sống của bạn sẽ tràn ngập ánh mặt trời; học cách buông bỏ, tuy bản thân rất quan trọng, nhưng dù không có bạn thì trái đất này vẫn quay. Kỳ thực, trời xanh thăm thẳm, mây đen rồi sẽ bay đi; kỳ thực, mộng ảo rất ngắn, vạn vật đều thuận với tự nhiên; kỳ thực, nước mắt cũng ngọt, hết thảy đều là do tâm thái của bạn quyết định.
Tĩnh tâm nghĩ về những chuyện đã trải qua, không bàn luận chuyện của người khác, có thể chịu khổ chính là chí sĩ, chịu thiệt không phải là kẻ ngốc, kính trọng quân tử thể hiện ra đức hạnh, sợ tiểu nhân không phải bất lực, lùi một bước biển rộng trời cao. Muốn tiến bộ phải biết khiêm nhường, khi đắc ý không nên cao hứng, làm việc gì đều nên lưu lại cho mình một đường lui./.
Các bạn thân mến! Chương trình phát thanh hôm nay đến đây xin tạm dừng. Quý vị và các bạn có thể nghe lại nội dung chương trình phát thanh tuần này trên địa chỉ website thư viện TP. Cần Thơ www.cantholib.org.vn
Cám ơn quý vị và các bạn đã chú ý theo dõi. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại.
